Vet Simpel https://vet-simpel.nl Begrijpelijk schrijven voor jouw brede publiek Wed, 04 May 2022 09:55:14 +0000 nl-NL hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.5.2 Tussenkopjes schrijven | Zo maak je ze begrijpelijk en goed https://vet-simpel.nl/tussenkopjes/ Mon, 25 Apr 2022 15:04:03 +0000 https://vet-simpel.nl/?p=10131

Niemand wordt vrolijk van een enorme lap tekst. Daarom zijn tussenkopjes uitgevonden: je maakt je tekst behapbaar en makkelijker te lezen. Hier 5 tips voor begrijpelijke tussenkopjes die ook nog eens goed zijn.

Tussenkopjes hebben verschillende doelen. Daarover lees je zometeen meer. Schrijf jij informatieve teksten voor een breed publiek? Dan moeten je teksten begrijpelijk en helder zijn – en je tussenkopjes ook. In dit artikel gaat het vooral over het schrijven van begrijpelijke tussenkopjes. 

Waarom tussenkopjes gebruiken?

Maar eerst nog even dit. Er zijn dus verschillende redenen waarom je tussenkopjes in je tekst zou gebruiken. Met tussenkopjes bedoel ik de korte, vaak dikgedrukte woorden of zinnetjes boven alinea’s. Zoals je boven deze alinea ook ziet. Die kun je gebruiken:

  • Omdat je de tekst wil verdelen in brokken, waardoor de tekst prettiger is om te lezen
  • Omdat je alvast wil aankondigen wat eraan komt
  • Omdat je de lezer nieuwsgierig wil maken 
  • Omdat je de tekst scanbaar wil maken: lezers kunnen snel de informatie vinden waarnaar ze op zoek zijn

Wil je een begrijpelijke tekst schrijven voor een breed publiek? Gebruik dan zeker tussenkoppen. Ook als de alinea niet zo lang is. Het punt over ‘nieuwsgierig maken’ is voor jou wat minder belangrijk: jij wil vooral zorgen voor een duidelijke, prettig leesbare tekst. 

5 tips voor begrijpelijke tussenkopjes

Hoe schrijf je begrijpelijke tussenkopjes? Hieronder lees je 5 tips:

1. Gebruik makkelijke en bekende woorden

Staan in jouw tussenkopje onbegrijpelijke woorden of namen? Dan mist het kopje z’n doel. Het helpt de lezer dan niet op weg tijdens het lezen, want hij weet nog niks. Stel, je werkt bij de gemeente. En je schrijft een brief naar een inwoner. Zet dan nooit ingewikkelde namen van wetten in tussenkopjes. En ook geen moeilijke woorden en vaktaal.

2. Hou je tussenkoppen kort

Met een tussenkopje moet de lezer snel kunnen zien waar een alinea over gaat. Gebruik daarom niet te veel woorden in je tussenkopje. Wat is dan ‘niet te veel’? Daar zijn geen regels voor, maar ik zou zeggen: maximaal 6 woorden. Een tussenkopje kan trouwens ook één woord hebben. 

3. Gebruik een zin of vraag

Een korte zin of vraag werkt lekker. Een vraag kan zijn: Wat kunt u doen? Of: Hoe werken zonnepanelen? Maar de zin mag ook best woorden missen, zoals bij: Meer weten? Je kunt in je artikel variëren met hoe je tussenkoppen eruitzien. Dus vragen, zinnen, enkele woorden of een paar woorden door elkaar. Dat zie je bijvoorbeeld in dit artikel.

Hieronder nog een voorbeeld van een korte zin als tussenkopje, voor in een brief van de gemeente bijvoorbeeld:

U krijgt geld terug

Omdat u per ongeluk te veel heeft betaald, krijgt u geld terug. Op 28 augustus maken wij € 78,82 naar u over. 

4. Laat je tussenkoppen op elkaar aansluiten

Je tussenkopjes vertellen samen een verhaal. Samen maken ze duidelijk wat de boodschap is. Als de lezer geen tijd heeft en alleen door z’n oogharen naar de tekst kijkt, wordt die boodschap duidelijk. Vaak staan je alinea’s in een bepaalde volgorde. Zorg dat je tussenkoppen die volgorde ook hebben. Als iemand dan alleen de tekst scant, begrijpt hij alsnog het verband tussen de alinea’s. 

5. Maak het tussenkopje dikgedrukt 

Het is belangrijk dat het kopje er anders uitziet dan de rest van de alinea. Maak hem dus dikgedrukt. Een andere kleur of lettertype kan ook. Plaats geen punt achter het tussenkopje. Plaats na het tussenkopje een enter, en zorg ervoor dat boven het kopje een witregel zit. Zo is duidelijk welk kopje bij welke alinea hoort. 

Wil jij ook begrijpelijke teksten schrijven?

Toegankelijke teksten (met duidelijke tussenkopjes!) maken het verschil voor jouw organisatie.  Met mijn training Begrijpelijk Schrijven leren jij en je collega’s hoe je verbinding krijgt met jullie doelgroep, simpelweg via begrijpelijke taal. 

]]>
Duidelijke brief schrijven: 5 tips https://vet-simpel.nl/brief-schrijven/ Sat, 09 Apr 2022 14:25:36 +0000 https://vet-simpel.nl/?p=10006

Als je een brief of e-mail schrijft, wil je je lezer informatie geven. En misschien wil je dat je lezer iets doet. Door een duidelijke brief te schrijven, bereik je het doel van je tekst. Lees hier 5 tips.

Heb jij ook weleens zo’n moeilijke, formele of vage brief gekregen? Of eentje vol met vaktaal? Ik weet niet wat het is met brieven, maar vaak gaat daar nog een hoop mis. Bij brieven van de gemeente bijvoorbeeld. Misschien vind jij het zelf ook lastig om een duidelijke brief te schrijven. Want je wil zoveel vertellen en je wil dat alles klopt. Maar al snel is je brief een onduidelijke lap tekst. Help!

5 tips om een duidelijke brief te schrijven

Gelukkig ben je bij deze blog beland, want met deze tips gaat het schrijven van een goede brief een stuk makkelijker. Deze tips gelden ook voor e-mails, ook al zijn e-mails vaak korter.

1. Bepaal het doel van je brief

Wat wil je bereiken met je brief? Daar moet alles in de tekst om draaien. Het doel kan bijvoorbeeld zijn:

  • Informatie geven
  • Uitleggen dat iemand iets moet doen
  • Uitleggen dat iemand iets heeft gedaan wat hij niet mocht doen – en wat er nu gaat gebeuren
  • Iemand ergens enthousiast over maken, in de hoop dat hij iets gaat doen.

Stel dat je doel is om te vertellen dat iemand niet de vergunning krijgt die hij heeft aangevraagd. Zorg er dan voor dat iedere alinea meehelpt aan dat doel. Wijk niet te veel uit naar andere onderwerpen. Geef antwoord op vragen als wie-wat-wanneer en waarom. En vergeet vooral niet de ‘en nu?’ of de ‘hoe dan?’. Laat de lezer niet met vragen achter. 

2. Bepaal wie je lezer is

Het maakt nogal wat uit of je lezer de brief verwacht. En of hij al verstand heeft van de inhoud. Daarom is het belangrijk om te weten wie je lezer is en wat hij wel of niet weet. Maak je één standaard brief die – op wat details na – naar allerlei soorten mensen wordt verstuurd? Waarschijnlijk heb je dan een breed publiek. Doelgroepgericht schrijven werkt voor jou anders, want je weet niet wie je doelroep precies is. Lees hier hoe je doelgroepgericht schrijft voor een breed publiek.

3. Gebruik een duidelijke structuur

Een duidelijke brief schrijven doe je met een tekststructuur. Dat ziet er zo uit:

  • Schrijf een duidelijke intro. Leg uit wat de aanleiding van de brief is. Bijvoorbeeld:

    Op 14 januari vroeg u een vergunning aan voor een overkapping. We hebben uw aanvraag goedgekeurd. In deze brief leggen we uit wat er nu gaat gebeuren.
  • Verdeel je tekst in alinea’s. Maak de alinea’s niet te lang; zo’n 6 regels is vaak genoeg
  • Schrijf tussenkoppen boven de alinea’s. Een tussenkop kan bestaan uit één woord, maar kan ook een korte vraag of zin zijn. Bekijk tips voor goede tussenkopjes.  
  • Geef elke alinea één onderwerp.
4. Schrijf in begrijpelijke taal

Met toegankelijke taal bereik je het doel van je brief of e-mail. Bij een duidelijke brief schrijven hoort daarom begrijpelijke taal. Daarmee snapt de lezer direct wat de bedoeling is. Doe bijvoorbeeld dit:

5. Zorg voor een duidelijke en vriendelijke afsluiting

Nu kom je bij het einde van de brief, misschien wel het belangrijkste deel. Want dit is het moment om duidelijk te maken wat de lezer moet doen, mocht je dat nog niet gedaan hebben. Of je kunt hier laten weten wat hij kan doen als hij nog vragen heeft. Schrijf een duidelijk tussenkopje. Zet verschillende contactgegevens neer, zodat je het je lezer makkelijk maakt. Schrijf ook je eigen naam eronder en niet die van de afdeling. Dat voelt persoonlijker voor de lezer. 

Bonustip: wees duidelijk, maar niet bot

Bij een duidelijke brief schrijven draai je niet om de boodschap heen. Duidelijk = dus goed. Maar sla hier niet in door: dan kun je klantonvriendelijk klinken. Kies voor vriendelijke woorden. Voor iets als ‘U moet geld betalen en dat moet op tijd gebeuren anders krijgt u een boete’ kun je ook iets vriendelijks bedenken. Al helemaal als het gaat om een groot bedrag waar iemand niet op had gerekend. Schrijf bijvoorbeeld:

De aanvraag van de vergunning kost € 100. Wilt u dit bedrag vóór 2 augustus betalen? Dan voorkomt u dat u een boete moet betalen.

Een duidelijke brief schrijven: nu volhouden!

Zo, deze tips maken je brief een stuk duidelijker. Wil je dat jij en je collega’s vanaf nu alleen nog maar goede brieven schrijven? Schrijf de regels die voor jullie gelden dan in een schrijfwijzer. Hang een checklist speciaal voor brieven boven je bureau. Of maak een sjabloon in Word. Niet per se voor de vormgeving, maar voor de verdeling en de inhoud. Dat hoef je daarna alleen maar in te vullen. 

Wil jij ook duidelijke brieven leren schrijven?

Begrijpelijke brieven (en andere duidelijke teksten) maken het verschil voor jouw organisatie. Met mijn training Begrijpelijk Schrijven leren jij en je collega’s verbinding maken met jullie doelgroep via begrijpelijke taal. Daardoor bereik je het doel van je teksten.

]]>
B1-tekst: hoe schrijf je een tekst op taalniveau B1? https://vet-simpel.nl/b1-tekst/ Mon, 21 Mar 2022 14:19:54 +0000 https://vet-simpel.nl/?p=9959

Als jij vaak teksten schrijft, heb je er vast weleens over gehoord: taalniveau B1. Het niveau dat de meeste Nederlanders begrijpen. Maar hoe ziet een B1-tekst er eigenlijk uit? En waar moet je aan denken?

Begrijpelijke taal wordt steeds belangrijker. Taalniveau B1 past daarbij: de regels voor begrijpelijke taal lijken op die van een B1-tekst. In beide gevallen draait het om eenvoudige taal. 

Wat is een B1-tekst?

Wat is taalniveau B1 nou precies? We hebben 6 taalniveaus, die gaan van makkelijk naar moeilijk. Taalniveau B1 zit zo’n beetje in het midden. Het is het niveau dat de meeste Nederlanders begrijpen. Zo’n tekst is prettig te lezen voor iedereen, ook voor mensen die geen opleiding hebben gehad of die laag zijn opgeleid. Wist je dat zelfs hoogopgeleide mensen liever een tekst op taalniveau B1 lezen?

Zo ziet een B1-tekst eruit

Okee, B1 is dus prettig om te lezen. Maar hoe schrijf je dan zo’n tekst? Hieronder vind je de kenmerken van taalniveau B1 zoals Rijksoverheid die heeft bepaald:

Met deze kenmerken kom je al een heel eind. Maar ik voeg graag nog wat dingen aan het lijstje toe. Als je dit ook nog eens met je tekst doet, is ‘ie heerlijk helder:

Wanneer kies ik voor een B1-tekst?

Is een tekst alleen goed als je hem op taalniveau B1 schrijft? Nee hoor. Hoewel ik natuurlijk een voorkeur heb voor taalniveau B1, is eenvoudig schrijven niet voor alle organisaties even belangrijk. Maar heb je een breed publiek? Dan is het wél belangrijk. Noodzakelijk zelfs. Je werkt dan bijvoorbeeld voor een gemeente, woningbouwvereniging, zorgorganisatie of (semi)overheid. Jij schrijft voor allerlei soorten mensen. Dan kun je het maar beter begrijpelijk houden. 

Is B1 hetzelfde als begrijpelijk schrijven?

Niet helemaal.

Een tekst met taalniveau B1 is altijd een begrijpelijke tekst. Maar een begrijpelijke tekst heeft niet áltijd taalniveau B1. Een B2-tekst kan alsnog begrijpelijk zijn, ook al is ‘ie wat moeilijker. Met iets moeilijkere woorden en iets langere zinnen. Maar hoe hoger het taalniveau, hoe minder begrijpelijk de tekst wordt. Taalniveaus C1 en C2 zou ik dus niet meer begrijpelijk noemen.

B1-tekst: dit moet je niét doen

Dat je met taalniveau B1 simpel moet schrijven is je inmiddels wel duidelijk. Maar het is belangrijk om niet door te slaan in die eenvoud. Kijk uit dat je niet dit doet (en klik op de links voor handige tips):

Wil jij verbinding maken met je publiek via begrijpelijke taal?

Toegankelijke teksten maken het verschil voor jouw organisatie.  Met mijn training Begrijpelijk Schrijven zorg ik ervoor dat jij en je collega’s verbinding krijgen met jullie doelgroep, simpelweg via begrijpelijke taal. Daardoor bereik je eindelijk het doel van je teksten.

]]>
Vaktaal: wanneer wel en wanneer niet? https://vet-simpel.nl/vaktaal/ Tue, 08 Mar 2022 14:16:07 +0000 https://vet-simpel.nl/?p=9878

Vaktaal: als je begrijpelijk wil schrijven, moet je het niet te vaak gebruiken. Maar wat moet je dán schrijven? En wanneer gebruik je wel vaktaal?

Nog even voor de zekerheid: wat is vaktaal precies? Vaktaal, ook wel jargon of vakjargon, is een taal die binnen een groep mensen, vak of branche wordt gesproken. Die mensen hebben allemaal hetzelfde werk of dezelfde kennis. Niks mis mee dus. Maar voor buitenstaanders is vaktaal onbegrijpelijk. Daarom kun jij het als communicatieprofessional of tekstschrijver niet zomaar gebruiken.

Soorten vaktaal

Een bekende soort vaktaal is kantoortaal. Door de boeken en columns van Japke-d Bouma is dit nog veel bekender geworden. Hierin legt Japke-d de taal die we tegenwoordig op kantoren spreken onder vuur. Waarom hebben we meetings in plaats van vergaderingen of afspraken? Waarom hebben we het over een aanvliegroute in plaats van een plan van aanpak? Waarom houden we dingen tegen elkaar aan en tackelen we elkaar?

Het probleem van dat kantoorjargon is dat mensen het letterlijk kunnen opvatten. En stel dat jij dit gebruikt in bijvoorbeeld een brief, dan kunnen er misverstanden ontstaan. Straks denkt iemand dat er een vliegveld in de buurt wordt aangelegd als je het opeens hebt over een aanvliegroute. Je weet het nooit…

Gemeentetaal is ook een bekende vaktaal. Onderling hebben gemeentemedewerkers het al snel over preventie, stakeholders en dereguleren. Of over een beleidsimpuls; dan geven ze ergens extra aandacht aan. Als je werkt in de overheidscommunicatie, kun je beter zoeken naar begrijpelijke woorden. 

Wanneer mag vaktaal niet?

Vooral als je schrijft voor een breed publiek, is het slim om niet veel vaktaal te gebruiken. In een breed publiek zitten allerlei soorten mensen. Deze mensen zijn heel verschillend. Jong, oud, hoogopgeleid, laagopgeleid, man, vrouw, allerlei beroepen, allerlei levens.  Jij weet niets van je lezers, want ze zijn allemaal anders. Pas je aan en schrijf dus ook met gemiddeld taalgebruik. Dan krijg je een begrijpelijke tekst, ook voor mensen zonder achtergrondkennis. 

Hoe schrijf ik zonder vaktaal?

Er zijn verschillende manieren om te schrijven zonder vaktaal. Hieronder 3 tips:

1. Bedenk hoe je het zou zeggen tegen iemand op een verjaardag.
Of tegen zomaar iemand op straat. Stel, je werkt bij een gemeente. Je schrijft een brief aan een inwoner waarin je in eerste instantie zou schrijven dat er aanvullende financiële middelen beschikbaar komen voor deze persoon. Zo’n tekst wordt er duidelijker op als je zegt dat de lezer extra geld krijgt. Want zeg nou zelf: als je iemand tegen komt bij het groenteschap van de Albert Heijn, dan heb je het toch ook gewoon over geld? En niet over financiële middelen?
2. Wees concreet. 
Vaktaal is vaak vaag: je draait ergens omheen. Maak duidelijk wat je bedoelt. En nee, dat lukt niet altijd met één woord, een synoniem. Je zal zien dat je vaak meer woorden nodig hebt. Maar dat is dan maar zo. Begrijpelijkheid heeft soms gewoon wat extra aandacht nodig, en soms wat extra woorden.

3. Gebruik wél vaktaal, maar help de lezer een handje.
Soms kom je er niet onderuit om vaktaalwoorden te noemen. Omdat het moet, of omdat je het per se wil. Of omdat het juist nodig is dat de lezer het woord leert kennen. Zorg er dan in ieder geval voor dat je het risico ondervangt dat je lezer de tekst niet snapt. Dus: noem het woord, en leg daarna uit wat het betekent. Check eventueel bij iemand met kennis van de inhoud of je uitleg klopt. Of geef duidelijke voorbeelden, het liefst alledaags en dus herkenbaar. 

En… wanneer mag vaktaal wél?

Kijk, als jij interne teksten schrijft (binnen je organisatie) is het een ander verhaal. Of als je teksten schrijft naar mensen van wie je zeker weet dat ze je snappen. Vaktaal is dan niet erg. Soms is het zelfs logisch of nodig. Maar: ook bij interne teksten is het goed om het helder te houden. Vaktaal is een onderdeel daarvan, dus het is altijd goed om hier op te letten. Hou je elkaar niet voor de gek met een tekst bomvol vaktaal? Wordt de tekst er beter op als je er wat uithaalt? Soms wel, dan maak je aanpassingen. En soms niet, dan is het ook goed.

Onthou tot slot dit: hoe breder je publiek, hoe noodzakelijker het is om vaktaal te voorkomen.

Wil jij verbinding maken met je publiek via begrijpelijke taal?

Toegankelijke teksten maken het verschil voor jouw organisatie.  Met mijn training Begrijpelijk Schrijven zorg ik ervoor dat jij en je collega’s verbinding krijgen met jullie doelgroep, simpelweg via begrijpelijke taal. Daardoor bereik je eindelijk het doel van je teksten.

]]>
U of je schrijven: maakt dat iets uit voor de toegankelijkheid? https://vet-simpel.nl/u-of-je/ Tue, 22 Feb 2022 09:30:58 +0000 https://vet-simpel.nl/?p=9680

Spreek je de lezer van je teksten aan met ‘u’ of ‘je’? Die vraag krijg ik vaak van mensen die zich bezighouden met begrijpelijke taal. Want welke aanspreekvorm past bij zo’n toegankelijke tekst? Hier het verlossende antwoord.

‘U’ of ‘je’ schrijven: het is een dilemma waar veel tekstschrijvers tegenaan lopen. Wat je het beste kunt doen, hangt van allerlei dingen af. De vraag voor wie je schrijft is de belangrijkste. Ook maakt het uit wat voor organisatie je hebt. En wat je wil uitstralen. Over dat laatste, en wat je dan doet met ‘u’ of ‘je’, kun je afspraken maken in een schrijfwijzer.

Waarom kiezen voor u of je?

Wat zijn nou redenen om te kiezen voor ‘u’ of ‘je’? Over het algemeen geldt: ‘u’ is beleefd, veilig, zakelijk en afstandelijk. ‘Je’ (en dus ook ‘jij’, ‘jou’ en ‘jouw’) is toegankelijk, laagdrempelig, vertrouwd. Het is dus maar net welke uitstraling past bij jouw soort organisatie.

Moet je u of je kiezen als je toegankelijk schrijft?

Maar dé vraag van deze blog is: wat nou als je een breed publiek hebt en daarom schrijft in begrijpelijke taal? Je wil dan zo toegankelijk mogelijk schrijven. Laagdrempelig, makkelijk, in normalemensentaal. Wat doe je met ‘u’ of ‘je’? Het meest logische is dan misschien om ‘je’ als aanspreekvorm te hebben. Maar móet dat ook? Nee, dat moet niet. Kan je dan ook tegelijkertijd toegankelijk en beleefd (en met ‘u’) schrijven? Ja, dat kan.

De toegankelijkheid of begrijpelijkheid van jouw tekst valt of staat niet met het gebruik van ‘u’. Hoe dat zit, lees je hieronder. 

Toegankelijkheid zit ‘m in andere dingen

Natuurlijk, je tekst wordt met ‘u’ iets afstandelijker. Maar dan nog kan je tekst toegankelijk zijn. Dat zit ‘m in een heleboel dingen. Gebruik bijvoorbeeld geen formele, ouderwetse taal. Schrijf in korte zinnen en gebruik alledaagse woorden. Kies voor een lager taalniveau zoals taalniveau B1. 

Heb je een breed publiek en focus je op begrijpelijke taal? Zorg er dan voor dat je heerlijk helder schrijft. Het woordje ‘u’ verandert weinig aan de toegankelijkheid van je tekst.  

Kun je beleefd en toegankelijk tegelijk zijn?

Als je dit zo leest, denk je misschien dat ‘u’ mijn voorkeur heeft in een toegankelijke tekst. Dat is niet zo: ik ben neutraal. Maar veel organisaties met een breed publiek en informatieve teksten (mijn klanten dus), vinden ‘u’ prettiger. Denk aan de overheid en zorgorganisaties. Zij willen niet iets verkopen, maar willen helpen. En informeren. Ze willen veiligheid en degelijkheid uitstralen. Begrijpelijke taal is onmisbaar voor ze, maar ze willen juíst een bepaalde afstand houden. Dat past namelijk weer bij die betrouwbaarheid en degelijkheid (snap je ‘m nog?). Als het aan mij ligt, kan die gepaste afstandelijkheid van ‘u’ prima samen met begrijpelijke taal.

Wil jij verbinding maken met je publiek via begrijpelijke taal?

Toegankelijke teksten maken het verschil voor jouw organisatie.  Met mijn training Begrijpelijk Schrijven zorg ik ervoor dat jij en je collega’s verbinding krijgen met jullie doelgroep, simpelweg via begrijpelijke taal. Daardoor bereik je eindelijk het doel van je teksten.

]]>
Schrijfwijzer maken voor jouw organisatie | Zo doe je dat https://vet-simpel.nl/schrijfwijzer/ Sat, 22 Jan 2022 15:21:55 +0000 https://vet-simpel.nl/?p=9285

Werken er meerdere tekstschrijvers bij jouw organisatie? Maak dan afspraken over de stijl en inhoud van jullie teksten. Met de
stappen hieronder maak je een schrijfwijzer voor het bedrijf.

Maar wat is een schrijfwijzer precies? In de schrijfwijzer staan afspraken over de teksten die jullie als organisatie schrijven. Daarmee weet je zeker dat de tekstschrijvers in de organisatie op dezelfde manier schrijven. Natuurlijk heeft iedereen z’n eigen stijl, maar er moet wel een lijn in zitten. Het maakt het schrijven ook gewoon makkelijker: je hebt wat richtlijnen en dat is fijn. 

1. Bepaal hoe je publiek eruitziet

Stap één is bedenken voor wie je schrijft. Doe daarom doelgroeponderzoek om erachter te komen op wie jouw organisatie zich richt. Daarna kun je een profiel maken van een doorsnee lezer. Heb je een breed publiek? Dan gaat doelgroepgericht schrijven anders. Lees hier hoe dat zit.

2. Wat straal je uit?

Vraag je daarnaast af hoe jij wil dat anderen jou zien. Dus wat je uit wil stralen. Zet hiervoor een paar woorden op een rij. Bijvoorbeeld open, betrouwbaar, vrolijk, grappig of degelijk. De toon van je teksten sluit hierbij aan en omschrijf je met iets praktischere woorden. Zoals klantvriendelijk, probleemoplossend of assertief. En bedenk of je de lezer aanspreekt met ‘u’ of ‘je’.

3. Zorg voor eenheid in spelling

Schrijf je ‘Afdeling Personeelszaken’ of ‘afdeling personeelszaken’? Gebruik je bij uitspraken één of twee aanhalingstekens? Hoeveel spaties zitten er in de telefoonnummers? Dit soort dingen spreek je af in je schrijfwijzer. Er zijn vaak meerdere manieren om dingen te schrijven, die volgens de officiële spellingsregels allemaal goed zijn. Het belangrijkste is dat er eenheid in zit. Het gaat bijvoorbeeld om afspraken over:

  • Hoofdletters
  • Opsommings- en aanhalingstekens en uitspraken
  • Getallen en telefoonnummers
  • Hoe je woorden schrijft die specifiek zijn voor jouw bedrijf
  • Hoe je afkortingen schrijft

4. Welk taalniveau in je schrijfwijzer?

De Nederlandse taal bestaat uit zes taalniveaus, van makkelijk (A1) tot moeilijk (C2). Bedenk welk niveau bij jouw uitstraling en publiek past. Taalniveau B1 draait om begrijpelijke taal en de meeste Nederlanders begrijpen dit niveau. Daarmee zit je eigenlijk altijd goed.

5. Maak afspraken over zoekmachineoptimalisatie

Op welke manier ga je zoekmachineoptimalisatie (SEO) in je teksten gebruiken? Dit gaat over zoekwoorden, maar ook over de lengte van je teksten, de opmaak, de uitgaande links enzovoort. Hoeveel aandacht besteed je hieraan en op welke manier doe je dat?

6. Plaats voorbeelden in je schrijfwijzer

Je verrijkt je schrijfwijzer pas echt als je bij elke afspraak een goed en slecht voorbeeld geeft. Dit maakt de schrijfwijzer extra duidelijk.

7. Welke woorden passen bij jouw organisatie?

Maak ook woordenlijsten met woorden die passen bij de organisatie. Ook handig is een lijst maken met woorden die niét passen. Hierin zet je bijvoorbeeld te moeilijke of ouderwetse woorden, vaktaal, woorden die te populair klinken en onnodige Engelse woorden. Maak verschillende categorieën. Plaats ook een lijst met alternatieven, dus woorden die wel geschikt zijn.

Schrijfwijzer gemaakt, en dan?

Nu kun je de schrijfwijzer onder de aandacht brengen. Bijvoorbeeld onder collega’s. Geef ‘m een opvallende plek op intranet. Of hang een poster met voorbeelden op op de afdeling. Bedenk ook of je de schrijfwijzer buiten de organisatie verspreidt of niet. En hou hem actueel! Tijden veranderen en taal verandert mee.

Ook een schrijfwijzer maken voor begrijpelijke taal?

Toegankelijke teksten maken het verschil voor jouw organisatie.  Met mijn training Begrijpelijk Schrijven leren jij en je collega’s verbinding maken met jullie doelgroep via begrijpelijke taal. Na de training weet je genoeg om je eigen schrijfwijzer te maken.

]]>
Heldere taal? 3 redenen waarom het je tijd en geld scheelt https://vet-simpel.nl/heldere-taal/ Mon, 10 Jan 2022 16:05:54 +0000 https://vet-simpel.nl/?p=9114

Dat heldere taal goed is voor je communicatie, beseffen steeds meer organisaties. Duidelijke teksten zorgen voor goed geïnformeerde bewoners, klanten of cliënten. Maar wist je dat heldere taal je daarnaast tijd en geld scheelt? Ook wel lekker, toch?

Mocht je nog niet overtuigd zijn van het nut van heldere taal, let dan goed op. Een heldere/eenvoudige/begrijpelijke tekst helpt jouw organisatie enorm. Waarom zou je ingewikkeld of wollig schrijven als je lezers er niets van begrijpen? Dan doen je teksten niet wat ze moeten doen. En je lezers als helemaal niet! Als je een breed publiek hebt, is heldere taal zelfs noodzakelijk. Mensen begrijpen dan direct wat je wil vertellen. Of wat ze moeten doen.

Wat is heldere taal?

Klinkt goed, maar hoe ziet die heldere taal er dan uit? Kortgezegd hou je bij begrijpelijk schrijven rekening met je (brede) doelgroep. Je schrijft in normalemensentaal, op een niet te hoog taalniveau. Wat weet je lezer al, en wat nog niet? Wat is interessant om te vertellen en wat is overbodig? Dat soort dingen vraag je je af. Daarnaast zijn er een hoop schrijftrucs die je kunt gebruiken om begrijpelijk te schrijven. Lees bijvoorbeeld mijn 10 gouden tips voor beginners. 

Dan nu die 3 manieren waarop heldere taal je tijd en geld scheelt. Want dat het je teksten en communicatie verbetert weet je nu. Maar wat doet het nog meer?

1. Je bent (uiteindelijk) sneller klaar met je schrijfwerk

Ja, die ‘uiteindelijk’ is een belangrijke toevoeging. Simpel schrijven is namelijk allesbehalve simpel. Ik hoor vaak van communicatiemedewerkers, tekstschrijvers en ambtenaren dat begrijpelijk schrijven lastig is. Juist omdat je zelf zoveel van het onderwerp af weet. En omdat een tekst er ook professioneel uit moet zien. Het voelt gek om er dan iets heel eenvoudigs van te maken. En om afscheid te nemen van vaktaal.

Maar als je veel oefent, krijg je het onder de knie. Net als met alles eigenlijk. Het is lastig om het anders aan te pakken, omdat je het al jaren zo doet. Met goede coaching gaat het je lukken. Ook is het goed om anders naar taal te kijken. Dan wordt simpel en helder schrijven vanzelf makkelijker. Hoe dat zit, hoor je in Vet Simpel podcast #4: Hoe schrijf je makkelijker vlotte teksten?

2. Heldere taal scheelt telefoontjes en klantenservicewerk

Als je helder schrijft, bereik je het doel van je tekst. Dat kan zijn dat iemand de informatie begrijpt. Of dat hij snapt wat hij moet doen (of juist niet moet doen). Is je brief ingewikkeld en niet duidelijk? Dan kan het zijn dat mensen bellen met vragen. Dat kost jouw organisatie tijd, dus geld. Of, en dit zal vaker gebeuren: je klant, inwoner of cliënt doet helemaal niks. Hij heeft geen idee waar de tekst over gaat. Hij is dus niet betrokken en doet niet wat je wil. Kan je ook weer geld kosten, bijvoorbeeld omdat je er achteraan moet. Niet de bedoeling, toch? 

3. Het levert geld op, want je schrijft duidelijker dan je concurrentie

Deze is ook niet onbelangrijk. Met begrijpelijke teksten val je op. Hoewel steeds meer organisaties inzien hoe belangrijk heldere taal is, gebruikt nog lang niet iedereen het. En daar kun jij gebruik van maken. Onderscheid je met duidelijke teksten in normalemensentaal. Je zult zien: het zorgt voor meer betrokkenheid of toegankelijkheid. Bijvoorbeeld bij inwoners van een gemeente. Werk je bij een bedrijf met klanten of cliënten? Zoals een woningcorporatie of zorgorganisatie? Dan zorgen nieuwe klanten of bewoners voor meer inkomsten. En dan levert het dus geld op.

Tip: MAND!

Zoals ik zei zijn er een hoop schrijftrucs voor begrijpelijke, lekker leesbare teksten. Maar er is er eentje die je tekst meteen helder maakt. Namelijk: het MAND-principe. Als je dit principe gebruikt, verwijder je overbodige delen in je tekst. Door af en toe ‘MAND’ te roepen naar je beeldscherm breng je de kern van je verhaal naar boven. En dat maakt je tekst megahelder! Luister naar de Vet Simpel podcast ‘MAND! Zo schrijf je kort en krachtig’.

Wil jij verbinding maken met je publiek via heldere taal?

Toegankelijke teksten maken het verschil voor jouw organisatie.  Met mijn 1-op-1 coaching Vet Begrijpelijk Schrijven zorg ik ervoor dat jij verbinding krijgt met je publiek via begrijpelijke taal. Daardoor bereik je eindelijk het doel van je teksten.

]]>
Doelgroepgericht schrijven bij een breed publiek… hoe dan? https://vet-simpel.nl/doelgroepgericht-schrijven/ Thu, 16 Dec 2021 08:01:23 +0000 https://vet-simpel.nl/?p=9059

Bij doelgroepgericht schrijven pas je je aan aan je lezer. Maar hoe werkt dit bij een breed publiek? Kun je doelgroepgericht schrijven als je niet echt een doelgroep hebt?

Deze vraag krijg ik weleens tijdens mijn training, en ik vind het een hele goede. Het korte antwoord op bovenstaande vragen is: als je schrijft voor een breed publiek, mag je het klassieke doelgroepgericht schrijven vergeten. Maar laten we eerst even nagaan wat doelgroepgericht schrijven is. En wat een breed publiek betekent. 

Wat is doelgroepgericht schrijven?

Als je speciaal voor jouw doelgroep schrijft, schrijf je niet zomaar een tekst. Je tekst is namelijk aangepast op degene die ‘m leest. Niet alleen in de vorm, maar ook in de inhoud en het taalniveau (je schrijft bijvoorbeeld op taalniveau B1). Misschien heb je onderzoek gedaan en weet je wie er in je doelgroep zitten. Waar deze gemiddelde lezer van houdt, wat hem irriteert, hoe hij hierover praat, enzovoort. Je schrijft teksten die ervoor zorgen dat jij krijgt wat je wil, en dat hij vindt wat hij zoekt.

En wat is een breed publiek?

Dan dat brede publiek. Mocht je niet zeker weten of jij dat ook hebt; ik leg het even uit. In een breed publiek (zoals het publiek van de overheid) zitten allerlei soorten mensen. Jong, oud, man, vrouw. Verschillende afkomsten, opleidingen, regio’s en achtergrondkennis. Misschien ook laaggeletterden. In teksten voor een breed publiek is het goed om het begrijpelijk te houden. Om te schrijven in normalemensentaal. Zo weet je zeker dat iedereen ‘m begrijpt. 

En dat brengt ons bij de vraag…

Als je schrijft voor veel verschillende (soorten) mensen… dan kun je toch geen doelgroeponderzoek doen? En dan kun je toch ook niet doelgroepgericht schrijven? Je hebt namelijk niet echt een doelgroep…

Doelgroepgericht schrijven bij een breed publiek

Als je een breed publiek hebt, heb je inderdaad niet echt een doelgroep. Je mag het klassieke doelgroepgerichte schrijven dan vergeten. Daarmee bedoel ik de manier van schrijven onder het kopje ‘Wat is doelgroepgericht schrijven?’. Doelgroeponderzoek doen, een ijkpersoon bepalen, daar je teksten op laten aansluiten – hoe breder je publiek, hoe moeilijker dit is. Dat hoef jij dus ook niet te doen.

Zolang jij werkt voor een organisatie met een breed publiek, weet je niets of weinig van je doelgroep. En dat is precies jouw uitdaging. Jij moet algemeen schrijven: schrijven voor iedereen. Niet alleen voor Marloes. Of alleen voor Hendrik of alleen voor Mohammed of Gertie. Maar voor Marloes, Hendrik, Mohammed én Gertie. En alle mensen daartussenin. 

Hou wel rekening met je lezer

Natuurlijk hou je tijdens het schrijven altijd rekening met je lezer. Je vraagt je bijvoorbeeld af: wat is voor hem of haar de belangrijkste boodschap? Wat kan ik weglaten? Als je het zo bekijkt, schrijf je ook voor een breed publiek doelgroepgericht. Maar dan anders. Je op de doelgroep richten heeft hier niet te maken met uitvogelen wie je lezers zijn; daarvoor zijn ze met een te grote groep. Wat je wel doet, is rekening met ze houden. En je in die algemene persoon verplaatsen. 

Wil jij verbinding maken met je publiek via begrijpelijke taal?

Toegankelijke teksten maken het verschil voor jouw organisatie.  Met mijn training Begrijpelijk Schrijven zorg ik ervoor dat jij en je collega’s verbinding krijgen met jullie doelgroep, simpelweg via begrijpelijke taal. Daardoor bereik je eindelijk het doel van je teksten.

]]>
Kort en bondig schrijven? Deze truc werkt altijd! https://vet-simpel.nl/kort-en-bondig-schrijven/ Mon, 01 Nov 2021 17:55:08 +0000 https://vet-simpel.nl/?p=8593

Vind je kort en bondig schrijven moeilijk? En val je steeds terug op lange zinnen en wollige taal? Gelukkig kun je daar wat aan doen. Bijvoorbeeld met mijn favoriete trucje.

Dat kort en bondig schrijven lastig is, weet ik maar al te goed. Het is denk ik de meest voorkomende ‘klacht’ van de mensen die ik help met begrijpelijk schrijven. Je hebt zoveel te vertellen. Je bent trots op je vak en weet er veel van. Al snel vertel je te veel en wordt het ook nog eens een warrig geheel. Resultaat: een lap tekst waar niemand op zit te wachten.

Kort en bondig schrijven: hoe dan?!

Er zijn veel manieren om een langdradige tekst helder te maken. Maar er is er eentje die altijd werkt: plaats meer punten! Knip je lange zinnen dus op in kortere. Misschien vraag je je nu van alles af. Op welke plekken zet je dan een punt? Hoe ga je in de volgende zin verder? En krijg je dan niet allemaal korte robotachtige zinnetjes? Hieronder lees je hoe dat dan werkt, dat punten plaatsen. 

Punten plaatsen

Deze truc is dan wel snel te gebruiken, maar het is wel belangrijk dat je punten plaatst op de juiste plekken. En soms moet je een beetje schuiven in de zin. Punten plaatsen kan bijvoorbeeld op deze manieren:

Op de plek van het woord ‘en’

We vinden het belangrijk dat alle inwoners subsidie kunnen krijgen voor het plaatsen van zonnepanelen en daarom kan iedereen in de gemeente subsidie aanvragen.

Maak deze zinnen korter door ‘en’ te vervangen door een punt:

We vinden het belangrijk dat al onze inwoners subsidie kunnen krijgen voor het plaatsen van zonnepanelen. Daarom kan iedereen in de gemeente subsidie aanvragen.

In zinnen met een tangconstructie

De kerstpakketten, die door de cliënten van de afdeling De Leeuw met de hand zijn gemaakt, staan volgende week op de bureaus van de medewerkers. 

Dat kan bondiger, zodat je geen tangconstructie meer hebt:

De kerstpakketten staan volgende week op de bureaus van de medewerkers. Ze zijn met de hand gemaakt door de cliënten van de afdeling De Leeuw.

Ook het woord ‘om’ zorgt soms voor enorm lange zinnen, zoals hier:

Om binnen de instelling veel ruimte te geven aan maatwerk en vernieuwende manieren om medezeggenschap vorm te geven, heeft de werkgever speciale overlegmomenten ingepland.

Op de plek van een voegwoord (zoals ‘zodat’, ‘waardoor’, ‘omdat’ en ‘en’)

Voegwoorden plakken twee zinsdelen aan elkaar. Vaak kun je ze vervangen door een punt. Of je de nieuwe zin gewoon weer met deze woorden kunt beginnen? Sommige mensen vinden van niet, maar toch hoor je het steeds vaker. Ik vind zelf dat het prima kan. Soms voelt het wat te losjes (niet zakelijk genoeg), dan kun je er iets anders voor verzinnen. Hier kun je bijvoorbeeld prima een punt zetten voor ‘zodat’:

Wij maken voor u de mooiste kunststof kozijnen zodat uw huis niet alleen duurzamer wordt maar er de komende jaren ook goed uitziet.

Maar als je dat niet mooi vindt, kun je na de punt ook een ander woord gebruiken:

Wij maken voor u de mooiste kunststof kozijnen. Zo wordt uw huis niet alleen duurzamer, maar ziet het er de komende jaren ook goed uit.

Bonustip voor kort en bondig schrijven

Er is nog een trucje dat altijd werkt als je korte en bondige zinnen wil schrijven. Probeer je zin eens op te knippen in een vraag en een soort antwoord. Dat leest lekker en maakt je tekst bondiger. Kijk maar:

Als u door de werkzaamheden aan het riool stankoverlast in uw straat krijgt, bel ons dan op zodat wij kunnen kijken naar een oplossing.

Verander deze lange zin in een vraag en een kortere zin:

Krijgt u stankoverlast door de werkzaamheden aan het riool? Bel ons dan, zodat wij kunnen kijken naar een oplossing.

Meer dan alleen korte zinnen

Kort en bondig schrijven gaat niet alleen over korte zinnen. Het is wel een belangrijk onderdeel, daarom schreef ik er deze blog over. Maar er is meer waar je aan moet denken. Zo heeft een heldere tekst actieve zinnen. En het helpt ook als je overbodige dingen uit je tekst schrapt. Lees ook over duidelijke taal en over het eenvoudige taalniveau B1. Allemaal dingen die jou helpen kort en bondig te schrijven.

Wil jij verbinding maken met je publiek via begrijpelijke taal?

Toegankelijke teksten maken het verschil voor jouw organisatie.  Met mijn training Begrijpelijk Schrijven zorg ik ervoor dat jij en je collega’s verbinding krijgen met jullie doelgroep, simpelweg via begrijpelijke taal. Daardoor bereik je eindelijk het doel van je teksten.

]]>
Waarom simpel schrijven zo #&#$*! moeilijk is https://vet-simpel.nl/simpel-schrijven/ Tue, 19 Oct 2021 15:17:48 +0000 https://vet-simpel.nl/?p=8168

Schrijven in simpele taal: het klinkt eenvoudig, maar is voor veel mensen supermoeilijk. Waarom is dat? En belangrijker: hoe lukt simpel schrijven jou wél?

Schrijf jij weleens teksten voor je werk? Bijvoorbeeld omdat je brieven schrijft, op de klantenservice werkt of communicatieprofessional bent? Grote kans dat jij weleens hebt gehoord dat begrijpelijk schrijven belangrijk is. Met simpele, begrijpelijke taal communiceer je duidelijk en helder. Daardoor ontstaan er geen misverstanden en leveren je teksten meer resultaat op. Steeds meer organisaties weten dat. 

Misschien heb jij om die reden ook wel de opdracht gekregen om simpeler te schrijven. Of misschien wil je er zelf mee oefenen. Maar… dat blijkt verrekte moeilijk!

Wanneer is een tekst simpel?

En dat is niet gek, want veel tekstschrijvers vinden het lastig om eenvoudige teksten te schrijven. Maar wat is simpel schrijven nou precies? Ik zet een paar kenmerken voor je op een rij:

Simpel schrijven is niet simpel

Van bovenstaande kenmerken gaat het jou misschien duizelen. Want juist
eenvoudig schrijven is voor veel mensen lastiger dan je denkt. Bijvoorbeeld om deze redenen:

  • Je wil professioneel en zakelijk schrijven, en vind het lastig om daar simpele taal voor te gebruiken.
    Pas als je formeel schrijft, voelt je tekst serieus, professioneel en dus goed.
  • Je wil té veel vertellen, omdat je graag compleet wil zijn.
    Daardoor wordt je tekst langdradig en omslachtig. Ook allesbehalve simpel dus.
  • Je schrijft teksten waarin het belangrijk is dat alles precies klopt. Tot in de puntjes moet het kloppen. Bijvoorbeeld in brieven met juridische onderwerpen. Versimpelen voelt niet goed voor je, want je hebt nou eenmaal  ingewikkelde woorden nodig. Je bent, of voelt je, verplicht om die te noemen.
  • Simpel praten lukt prima, maar simpel schrijven niet. Zodra je gaat typen, wordt je taalgebruik ouderwets en stijf.
  • Je denkt dat je doelgroep het wel snapt.

Angst voor botte of kinderachtige teksten

De meeste van die redenen zijn eigenlijk niet de échte redenen waarom simpel schrijven niet lukt. Er zit nog iets achter. Vaak is dat de angst dat simpele taal domme taal is. Dat je tekst dom of niet serieus overkomt. Je wil natuurlijk niet dat je tekst kinderachtig wordt. Of misschien ben je bang dat je tekst heel zwart-wit is, zonder nuance en zelfs bot. We willen gewoon steengoede, professionele teksten schrijven en simpel voelt voor veel mensen niet als steengoed en professioneel. 

Simpel schrijven is ook professioneel

Maar wat als ik je vertel dat die doemscenario’s helemaal niet hoeven uit te komen? Kijk, er zijn natuurlijk een paar valkuilen als je schrijft in simpele taal. Zo moet je altijd een volwassen toon blijven gebruiken en moeilijke onderwerpen niet vermijden. Daarnaast moet je niet té veel schrappen, want dan kun je een klantonvriendelijke tekst krijgen. Maar verder kan ik je alleen maar aanraden om meer te schrijven zoals je praat. Zodat je verbinding maakt met je publiek, simpelweg via begrijpelijke taal. Een schrijfwijzer maken helpt ook!

Zo gaat simpel schrijven makkelijker

En misschien nog wel het belangrijkste: kijk op een andere manier naar taal. Zie het als een manier om de afstand tussen jou en je lezer kleiner te maken. Als je zo gaat denken, wordt simpel schrijven vanzelf makkelijker. Hoe dat zit, hoor je in Vet Simpel podcast #4: Hoe schrijf je makkelijker vlotte teksten?

Wil jij verbinding maken met je publiek via begrijpelijke taal?

Toegankelijke teksten maken het verschil voor jouw organisatie.  Met mijn training Begrijpelijk Schrijven zorg ik ervoor dat jij en je collega’s verbinding krijgen met jullie doelgroep, simpelweg via begrijpelijke taal. Daardoor bereik je eindelijk het doel van je teksten.

]]>