U of je schrijven: maakt dat iets uit voor de toegankelijkheid?
Spreek je de lezer van je teksten aan met ‘u’ of ‘je’? Die vraag krijg ik vaak van mensen die zich bezighouden met begrijpelijke taal. Want welke aanspreekvorm past bij zo’n toegankelijke tekst? Hier het verlossende antwoord.
‘U’ of ‘je’ schrijven: het is een dilemma waar veel tekstschrijvers tegenaan lopen. Wat je het beste kunt doen, hangt van allerlei dingen af. De vraag voor wie je schrijft is de belangrijkste. Ook maakt het uit wat voor organisatie je hebt. En wat je wil uitstralen. Over dat laatste, en wat je dan doet met ‘u’ of ‘je’, kun je afspraken maken in een schrijfwijzer.
Waarom kiezen voor u of je?
Wat zijn nou redenen om te kiezen voor ‘u’ of ‘je’? Over het algemeen geldt: ‘u’ is beleefd, veilig, zakelijk en afstandelijk. ‘Je’ (en dus ook ‘jij’, ‘jou’ en ‘jouw’) is toegankelijk, laagdrempelig, vertrouwd. Het is dus maar net welke uitstraling past bij jouw soort organisatie.
Moet je u of je kiezen als je toegankelijk schrijft?
Maar dé vraag van deze blog is: wat nou als je een breed publiek hebt en daarom schrijft in begrijpelijke taal? Je wil dan zo toegankelijk mogelijk schrijven. Laagdrempelig, makkelijk, in normalemensentaal. Wat doe je met ‘u’ of ‘je’? Het meest logische is dan misschien om ‘je’ als aanspreekvorm te hebben. Maar móet dat ook? Nee, dat moet niet. Kan je dan ook tegelijkertijd toegankelijk en beleefd (en met ‘u’) schrijven? Ja, dat kan.
De toegankelijkheid of begrijpelijkheid van jouw tekst valt of staat niet met het gebruik van ‘u’. Hoe dat zit, lees je hieronder.
Toegankelijkheid zit ‘m in andere dingen
Natuurlijk, je tekst wordt met ‘u’ iets afstandelijker. Maar dan nog kan je tekst toegankelijk zijn. Dat zit ‘m in een heleboel dingen. Gebruik bijvoorbeeld geen formele, ouderwetse taal. Schrijf in korte zinnen en gebruik alledaagse woorden. Kies voor een lager taalniveau zoals taalniveau B1.
Heb je een breed publiek en focus je op begrijpelijke taal? Zorg er dan voor dat je heerlijk helder schrijft. Het woordje ‘u’ verandert weinig aan de toegankelijkheid van je tekst.
Kun je beleefd en toegankelijk tegelijk zijn?
Als je dit zo leest, denk je misschien dat ‘u’ mijn voorkeur heeft in een toegankelijke tekst. Dat is niet zo: ik ben neutraal. Maar veel organisaties met een breed publiek en informatieve teksten (mijn klanten dus), vinden ‘u’ prettiger. Denk aan de overheid en zorgorganisaties. Zij willen niet iets verkopen, maar willen helpen. En informeren. Ze willen veiligheid en degelijkheid uitstralen. Begrijpelijke taal is onmisbaar voor ze, maar ze willen juíst een bepaalde afstand houden. Dat past namelijk weer bij die betrouwbaarheid en degelijkheid (snap je ‘m nog?). Als het aan mij ligt, kan die gepaste afstandelijkheid van ‘u’ prima samen met begrijpelijke taal.
Wil jij verbinding maken met je publiek via begrijpelijke taal?
Toegankelijke teksten maken het verschil voor jouw organisatie. Met mijn training Begrijpelijk Schrijven zorg ik ervoor dat jij en je collega’s verbinding krijgen met jullie doelgroep, simpelweg via begrijpelijke taal. Daardoor bereik je eindelijk het doel van je teksten.
