Actief schrijven: 3 tips voor vlotte teksten
Een belangrijk kenmerk van een lekker lopende tekst is dat ‘ie actief is. Maar wat is actief schrijven precies? En hoe doe je dat?
Heb je weleens gehoord dat je wat actiever mag schrijven? Oefen dan met actieve in plaats van passieve zinnen. Actief schrijven heeft namelijk niets te maken met hoe jij er tijdens het typen bij zit. Als je actief schrijft, moet je alleen je tekst actiever maken. Daar wordt ‘ie vlot en begrijpelijk van.
Wat is actief schrijven?
Actief schrijven is het tegenovergestelde van passief schrijven. Een actieve zin is vlot en duidelijk. Een passieve zin is omslachtig, wollig en sloom.
Passief en actief schrijven heeft te maken met het onderwerp van de zin. Dus wie of wat iets doet. In een actieve zin is altijd duidelijk wie iets doet. Daarnaast is diegene actiever bezig met het ‘wat’. Bij een passieve zin is dat anders: daar ondergaat het onderwerp de handeling.
Bijvoorbeeld zo:
Passief:
De deur wordt met een harde klap door Elsbeth dichtgegooid.
Actief:
Elsbeth gooit de deur met een harde klap dicht.
Zie je? In de eerste zin ondergaat Elsbeth de handeling. Bij de tweede zin voelt de actie van Elsbeth veel krachtiger. Zíj gooit de deur dicht. En hard ook. Doet meteen iets met de toon, toch? Wordt, door en de voltooid verleden tijd (dichtgegooid) kun je hier prima weglaten.
Actief schrijven tip 1: vermijd ‘worden’ en ‘zijn’
Dit is de belangrijkste van alle tips: vermijd worden en zijn en vervoegingen daarvan. Dat betekent niet dat je deze passieve werkwoorden nooit meer mag gebruiken. Maar je zult zien dat als je erop let, je ze vaak weg kunt laten.
Passief:
De kwartaalcijfers zullen aan het einde van de maand door de gemeente worden gepubliceerd.
Actief:
De gemeente publiceert de kwartaalcijfers aan het einde van de maand.
Het woord worden kon hier weg. In plaats daarvan staat nu het onderwerp (de gemeente) vooraan. En van gepubliceerd hebben we publiceert gemaakt. Klein verschil, stuk vlotter.
Vraag je daarom altijd af: wie doet het? En wat doet diegene?
Snel actief schrijven
Wil je actieve zinnen schrijven? Vraag je dan altijd af: wie doet het? Wat doet diegene? En kunnen er overbodige woorden weg?
Actief schrijven tip 2: schrijf kort en krachtig
Een passieve tekst staat bomvol overbodige woorden. Deze tweede tip is daarom handig te gebruiken tijdens actief schrijven. Vraag je altijd af of het korter en krachtiger kan (bijvoorbeeld door het MAND-principe te gebruiken).
Passief:
Met deze tips kunnen heerlijk heldere teksten geschreven gaan worden.
Actief:
Met deze tips schrijf je heerlijk heldere teksten.
De tweede zin klinkt vlotter, maar ook alsof je zekerder bent van je zaak. Voor de lezer is dit ook prettig. Hij weet meteen waar hij aan toe is. En de tekst is veel prettiger om te lezen. Dat is belangrijk als je schrijft op taalniveau B1.
Actief schrijven tip 3: weg met overbodige hulpwerkwoorden
Niet alleen worden en zijn zijn woorden die vaak prima weg kunnen. Ook andere woorden heb je vaak niet nodig. Denk aan kunnen, zullen, willen en gaan. Dat maakt de zin niet eens altijd korter, maar wel duidelijker en vlotter.
Passief:
Uiteindelijk wordt door het gemeentebestuur beslist of u de schutting in uw tuin zult mogen bouwen.
Actief:
Het gemeentebestuur beslist uiteindelijk of u de schutting in uw tuin mag bouwen.
Passief:
Nadat uw lichamelijke situatie is onderzocht, kan door de longarts worden bepaald hoeveel risico u heeft op astma.
Actief:
Nadat de longarts uw lichamelijke situatie heeft onderzocht, bepaalt hij hoeveel risico u heeft op astma.
Wanneer passief in plaats van actief schrijven?
Mag passief schrijven dan helemaal nooit? Jawel. Soms is een passieve zin beter, of je kan niet anders. Bijvoorbeeld omdat je niet weet wie het onderwerp is. Of je wil juist duidelijk maken dat iemand iets ondergaat, en dat hij zelf niets doet of hoeft te doen. Bijvoorbeeld hier:
Tijdens uw saunaverblijf wordt u drie dagen lang door onze gastheren- en vrouwen verwend met manicures, pedicures en een heerlijke high-tea.
Heerlijk, lekker luieren in de sauna! In zo’n situatie wil je juist lekker passief zijn. Daar kun je je lezers dan ook prima mee verleiden – ook met je taalgebruik.
Zelf leren hoe dat werkt, actief schrijven?
Toegankelijke teksten maken het verschil voor jouw organisatie. Met mijn training Begrijpelijk Schrijven leren jij en je collega’s verbinding maken met jullie doelgroep, simpelweg via begrijpelijke taal. En actieve zinnen, dus. Daardoor bereik je het doel van je teksten.
