Begrijpelijk schrijven | 10 gouden tips voor beginners
Begrijpelijk schrijven: het klinkt misschien simpel, maar dat is het niet. Al snel maak je je tekst ingewikkelder dan nodig is. Daarom: 10 gouden tips voor schrijven in normalemensentaal.
Steeds meer organisaties beseffen dat het belangrijk is om te schrijven in heldere, duidelijke taal. Maar begrijpelijk schrijven is allesbehalve makkelijk. Je valt al snel terug op teksten vol vaktaal en ingewikkelde verhalen. Want je wil nou eenmaal zoveel mogelijk vertellen. Het liefst met mooie woorden. Begrijpelijk schrijven is dan best een uitdaging.
Waarom zou je begrijpelijk schrijven?
Toch is het voor iedere organisatie goed om teksten toegankelijk te houden. Als je schrijft voor een breed publiek is dit zelfs noodzakelijk. Met begrijpelijke taal is de boodschap van je tekst meteen duidelijk voor je lezers. Ze snappen wat je wil zeggen of wat ze moeten doen. Een vage, wollige tekst is het tegenovergestelde. Het leest niet fijn en de boodschap is niet duidelijk. Zonde, want zo bereik je het doel van je tekst niet. En uiteindelijk loop je dan vaak omzet mis.
10 gouden tips
Daarom: 10 tips die jou helpen bij begrijpelijk schrijven:
1. Hou rekening met je doelgroep
Bedenk zo goed mogelijk voor wie je schrijft. Doelgroepgericht schrijven heet dat. Vraag je bijvoorbeeld af: wat weet mijn lezer al over het onderwerp? Welke informatie is voor hem belangrijk om te weten? En ook: komt de tekst als een verrassing of niet? Is er al eerder contact geweest over dit onderwerp? Door die vragen te beantwoorden maak je de tekst begrijpelijk voor jouw doelgroep. Bedenk ook of je ‘u’ of ‘je’ schrijft. En maak afspraken in een schrijfwijzer.
2. Schrijf (meer) zoals je praat
Als je schrijft zoals je praat, gebruik je (vooral) spreektaal. Een tekst in spreektaal leest lekkerder dan een tekst in schrijftaal. Doe alsof je praat tegen je doelgroep, gewoon, op straat bijvoorbeeld. Wat zou je tegen hem zeggen?
3. Gebruik taalniveau B1
In het Nederlands hebben we verschillende taalniveaus. Taalniveau B1 is het niveau dat de meeste Nederlanders begrijpen en het staat voor eenvoudige taal. Als je dit niveau gebruikt, weet je zeker dat je goed zit.
4. Geef je tekst structuur
Met een tekststructuur maak je je tekst scanbaar. Als de lezer alleen even snel over je tekst heen zou scannen, zou dankzij de structuur duidelijk moeten zijn waar de tekst over gaat. Onder andere een duidelijke kop en tussenkopjes helpen daarbij.
5. Schrijf duidelijk, kort en krachtig (MAND!)
Bij begrijpelijk schrijven is het belangrijk dat je boodschap meteen duidelijk is. Er kunnen geen misverstanden ontstaan en dat is wel zo prettig. Draai er dus niet omheen en schrijf wat je bedoelt. Het MAND-principe helpt je hierbij, en korte zinnen schrijven ook. Wees trouwens duidelijk, maar niet bot.
6. Gebruik zo min mogelijk vaktaal
Bij begrijpelijk schrijven is vaktaal verboden. Gebruik het in ieder geval zo min mogelijk, en kies in plaats daarvan voor een eenvoudig synoniem. Zo is de tekst ook begrijpelijk voor mensen die niet dezelfde achtergrondkennis hebben als jij. Bestaat er geen synoniem? Laat het woord dan weg of geef uitleg. Geef in het laatste geval ook duidelijke voorbeelden.
7. Let op onnodig Engels taalgebruik
Veel mensen gebruiken Engelse woorden in een Nederlandse zin, terwijl die zin ook makkelijk helemáál in het Nederlands kon. Kijk uit met dit onnodige Engels. Bijna altijd is er een prima Nederlands woord voor te vinden. Daarmee loop je minder risico op misverstanden.
8. Voorkom jip-en-janneke-taal
Veel mensen zijn bang dat als ze begrijpelijk gaan schrijven, dat hun tekst kinderachtig wordt. Jip-en-janneke-taal noemen ze dat. Een manier om dit taaltje te voorkomen is om te blijven schrijven over volwassenenonderwerpen. Gebruik ook geen kinderachtig toontje.
9. Schrijf actief
Bij begrijpelijk schrijven horen duidelijke, actieve zinnen. Het tegenovergestelde hiervan zijn passieve zinnen. Daar zitten vaak de woorden worden, zullen en kunnen in. Let maar eens op, deze woorden kun je vaak schrappen. Dat maakt je tekst een stuk vlotter. Schrijf trouwens ook korte zinnen!
10. Gebruik eenvoudige woorden
Tot slot: gebruik alledaagse woorden, dus woorden die iedereen kent en begrijpt. Moeilijke woorden of ouderwetse woorden staat misschien chic, maar maken je tekst minder toegankelijk. Twijfel je of een woord te moeilijk is? Wie weet brengt synoniemen.net je op ideeën voor eenvoudigere woorden.
Hoe gaat begrijpelijk schrijven makkelijker?
Zo, dat waren de 10 gouden tips. Ze helpen je vast op weg, maar in de praktijk kan het lastig zijn om ze te gebruiken bij jouw teksten. Begrijpelijk schrijven gaat makkelijker als je op een andere manier naar taal gaat kijken. Je gaat taal dan zien als een manier om de afstand tussen jou en je lezer te verkleinen. En dat helpt! Luister maar naar Vet Simpel podcast #4: Hoe schrijf je makkelijker vlotte teksten?Wil jij verbinding maken met je publiek via begrijpelijke taal?
Toegankelijke teksten maken het verschil voor jouw organisatie. Met mijn training Begrijpelijk Schrijven leren jij en je collega’s verbinding maken met jullie doelgroep via begrijpelijke taal. Daardoor bereik je het doel van je teksten.
