Jargon: waarom je ’t beter niet kunt gebruiken
Als je Googlet op ‘wat is jargon?’ dan vind je twee dingen. 1: Het is taal die binnen een groep mensen of vak wordt gesproken, en 2: Het is voor buitenstaanders onbegrijpelijk. En daar heb je meteen de redenen te pakken waarom je beter géén jargon in je teksten kunt gebruiken.
Okee, jargon is dus onbegrijpelijke taal. Mag je het dan nooit meer gebruiken tijdens het schrijven? Jawel. Als je zeker weet dat jouw publiek begrijpt wat je bedoelt, moet je het lekker doen. Maar zodra je gaat schrijven voor een breed publiek, kun je het beste je taalgebruik daarop aanpassen. En dus begrijpelijke taal gebruiken.
Wat is jargon precies?
Jargon, ook wel vaktaal, is taal die binnen een bepaalde groep wordt gesproken. Het zijn moeilijke woorden die voor buitenstaanders, mensen buiten de groep of het beroep, niet te begrijpen zijn. Kantoorjargon of managementjargon bijvoorbeeld wordt op kantoren veel gebruikt. Dankzij de boeken van Japke D. Bouma ligt dit taaltje nogal onder vuur. Want wat zeggen we nou eigenlijk als we het hebben over ‘lekker in je kracht staan’, ‘een call hebben’ en ‘ergens een plasje over doen?’.
Jargon = onbegrijpelijk
En omdat jargon niet alledaags is, kun je het beter niet gebruiken in je teksten. Eén van de regels voor het schrijven van begrijpelijke teksten (bijvoorbeeld op taalniveau B1) is namelijk: gebruik geen vaktaal. Want je wil dat veel mensen de tekst begrijpen. Jargon is dan dus hartstikke verboden. Werk je bijvoorbeeld voor de overheid en schrijf je teksten voor inwoners? Zet dan geen gemeentejargon in je teksten. In ieder geval zo min mogelijk.
Jargon heeft één of meer van deze kenmerken:
- Abstract (dus vaag, onduidelijk)
- Ingewikkeld
- Overdreven (je maakt iets interessanter of groter dan het is)
- Figuurlijk taalgebruik (je bedoelt niet precies wat er staat, en wat er wél staat kan de lezer heel anders opvatten)
- Onnodig Engels
Maar wat moet ik dán schrijven?
Jargon is makkelijk te vermijden. Vraag je bij alles wat je schrijft af: begrijpt mijn lezer dit? Als ik dit aan een willekeurige persoon op straat of in de supermarkt vertel, heeft ‘ie dan een idee van wat ik vertel? Bijna altijd zijn er eenvoudige synoniemen voor een lastig jargonwoord te vinden. Zo wordt de tekst ook begrijpelijk voor mensen die niet dezelfde kennis of achtergrondinformatie hebben als jij.Lukt het niet om een eenvoudiger woord te vinden dat hetzelfde betekent? Geef dan veel aandacht aan het uitleggen van het woord. Geef ook duidelijke voorbeelden.
Wil jij verbinding maken met je publiek via begrijpelijke taal?
Toegankelijke teksten maken het verschil voor jouw organisatie. Met mijn 1-op-1-coaching Vet Begrijpelijk Schrijven zorg ik ervoor dat jij verbinding krijgt met je publiek via begrijpelijke taal. Daardoor bereik je eindelijk het doel van je teksten.
